Η Μπουρκίνα Φάσο, ένα έθνος της Δυτικής Αφρικής που δεν έχει στεριά, γνώρισε σημαντικές πολιτικές και κοινωνικές αναταραχές τα τελευταία χρόνια. Η άνοδος του καπετάνιου Ibrahim Traoré στην προεδρία το 2022 σηματοδότησε μια κομβική στιγμή στην ιστορία της χώρας. Αυτό το άρθρο εξετάζει την τρέχουσα κατάσταση στη Μπουρκίνα Φάσο, δίνοντας έμφαση την κοινωνικοπολιτική δυναμική που έχουν διαμορφώσει την ηγεσία και τη δημοτικότητα του Τραορέ.
Η Μπουρκίνα Φάσο, παλαιότερα γνωστή ως Άνω Βόλτα, γνώρισε τη γαλλική αποικιακή κυριαρχία από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι την ανεξαρτησία της το 1960. Η αποικιακή ιστορία μπορεί να συνοψιστεί σε βασικές φάσεις:
Γαλλικός αποικισμός (1896-1958)
Οι γαλλικές δυνάμεις άρχισαν να καταλαμβάνουν το έδαφος τη δεκαετία του 1890, νικώντας ισχυρά τοπικά βασίλεια όπως η Αυτοκρατορία Μόσι. Μέχρι το 1896, η Ουαγκαντούγκου καταλήφθηκε και η Γαλλία σταδιακά επέκτεινε τον έλεγχο στην περιοχή μέσω στρατιωτικών εκστρατειών και συνθηκών.
Η Άνω Βόλτα ενσωματώθηκε στη μεγαλύτερη ομοσπονδία της Γαλλικής Δυτικής Αφρικής (Afrique Occidentale Française, AOF). Οι αποικιακοί διαχειριστές επέβαλαν φόρους, καταναγκαστική εργασία και στρατολόγησαν στρατιώτες για τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο, οδηγώντας σε αντίσταση και εξεγέρσεις.
Το 1932, η Γαλλία διέλυσε την Άνω Βόλτα, μοιράζοντας την επικράτειά της σε γειτονικές αποικίες (Ακτή Ελεφαντοστού, Γαλλικό Σουδάν και Νίγηρας) λόγω διοικητικού κόστους και οικονομικής αναποτελεσματικότητας. Αυτός ο κατακερματισμός διατάραξε την τοπική διακυβέρνηση και την εθνική ενότητα. Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, η Άνω Βόλτα ανασυστάθηκε το 1947 εν μέσω ανερχόμενου αφρικανικού εθνικισμού. Εμφανίστηκαν πολιτικά κινήματα, όπως η Voltaic Democratic Union (UDV), που υποστήριξε την αυτονομία. Το Άνω Βόλτα έγινε αυτόνομη δημοκρατία το 1958 και απέκτησε πλήρη ανεξαρτησία στις 5 Αυγούστου 1960, υπό τον Πρόεδρο Μορίς Γιαμεόγκο.
Η γαλλική κυριαρχία άφησε μόνιμες επιπτώσεις στις διοικητικές δομές, την εκπαίδευση και τη γλώσσα (τα γαλλικά παραμένουν η επίσημη γλώσσα). Η αποικιακή εκμετάλλευση και η καταναγκαστική εργασία επηρέασαν βαθιά τις τοπικές κοινωνίες και οικονομίες. Τα αυθαίρετα σύνορα που χάραξε η Γαλλία συνέβαλαν επίσης στις εθνοτικές και πολιτικές εντάσεις μετά την ανεξαρτησία.
Παράγοντες που συμβάλλουν στη δημοτικότητα του Traoré
Από τον Μάιο του 2025, η Μπουρκίνα Φάσο αντιμετωπίζει πολλαπλές προκλήσεις. Περίπου το 40% της επικράτειας της χώρας παραμένει εκτός κρατικού ελέγχου λόγω των συνεχιζόμενων εξεγέρσεων των τζιχαντιστών. Πάνω από 2 εκατομμύρια άνθρωποι είναι εσωτερικά εκτοπισμένοι και η πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες όπως η εκπαίδευση και η υγειονομική περίθαλψη είναι σοβαρά περιορισμένη. Παρά την αύξηση του ΑΕΠ από 18,8 δισεκατομμύρια δολάρια σε 22,1 δισεκατομμύρια δολάρια υπό την ηγεσία του Τραορέ, το έθνος αντιμετωπίζει τη φτώχεια και την υπανάπτυξη. Τα Ηνωμένα Έθνη εκτιμούν ότι πάνω από 6 εκατομμύρια άνθρωποι χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια, υπογραμμίζοντας τη σοβαρότητα της κρίσης.
Η ρητορική του Τραορέ τονίζει την αφρικανική κυριαρχία και την αντίσταση στη δυτική επιρροή. Η δήλωσή του, «Η Αφρική δεν χρειάζεται την Παγκόσμια Τράπεζα, το ΔΝΤ, την Ευρώπη ή την Αμερική», έχει απήχηση σε πολλούς Αφρικανούς που αναζητούν αυτονομία από τις πρώην αποικιακές δυνάμεις.
Ο Traoré έχει εφαρμόσει πολιτικές που στοχεύουν στη μείωση της εξάρτησης από την εξωτερική βοήθεια. Εθνικοποίηση δύο μεγάλων ορυχείων χρυσού και ίδρυση εθνικού διυλιστηρίου χρυσού. Ανάπτυξη τοπικών βιομηχανιών, συμπεριλαμβανομένων των μονάδων επεξεργασίας τομάτας και βαμβακιού. Απόρριψη δανείων από διεθνή χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Για την καταπολέμηση των εξεγέρσεων, ο Traoré έχει βελτιώσει τις στρατιωτικές του δυνατότητες μέσω εκπαίδευσης και αναβαθμίσεων εξοπλισμού. Σχημάτισε συμμαχίες με χώρες όπως η Ρωσία και η Τουρκία για στρατιωτική υποστήριξη. Ίδρυσε τη Συμμαχία των κρατών του Σαχέλ με το Μάλι και τον Νίγηρα για την ενίσχυση της περιφερειακής ασφάλειας.
Κοινωνικο-ιστορικό πλαίσιο
Ο Traoré έχει ξεκινήσει πολιτιστικές αλλαγές για να ενισχύσει την εθνική ταυτότητα. Απαγορεύτηκε η δικηγορική ενδυμασία της εποχής της αποικιοκρατίας στα δικαστήρια, και προώθησε τα παραδοσιακά ρούχα Burkinabé. Εκδιώχθηκαν τα γαλλικά στρατεύματα και μέσα ενημέρωσης, σηματοδοτώντας ένα διάλειμμα από τις αποικιακές κληρονομιές.
Η ηγεσία του έχει παραλληλισμούς με αυτή του Τόμας Σανκάρα, του πρώην επαναστάτη ηγέτη της Μπουρκίνα Φάσο, γνωστού για τις αντιιμπεριαλιστικές του πολιτικές και την έμφαση στην αυτοδυναμία. Επικαλούμενος την κληρονομιά του Σανκάρα, ο Τραορέ κάνει έκκληση στα εθνικιστικά αισθήματα και την επιθυμία για ένα αυτοκαθορισμένο αφρικανικό μέλλον.
Εν κατακλείδι
Πράγματι, η θητεία του καπετάνιου Ibrahim Traoré αντιπροσωπεύει μια σημαντική αλλαγή στο πολιτικό τοπίο της Μπουρκίνα Φάσο. Οι πολιτικές του αντικατοπτρίζουν τη δέσμευση για οικονομική ανεξαρτησία, πολιτιστική υπερηφάνεια και περιφερειακή συνεργασία. Ενώ οι προκλήσεις εξακολουθούν να υφίστανται, συμπεριλαμβανομένων των απειλών για την ασφάλεια και των ανθρωπιστικών θεμάτων, η ηγεσία του Τραορέ έχει συγκεντρώσει τόσο την εγχώρια όσο και τη διεθνή προσοχή, τοποθετώντας τον ως εξέχουσα προσωπικότητα στον διάλογο για την αφρικανική κυριαρχία και ανάπτυξη.
Πηγή: https://unitedworldint.com/36721-burkina-faso-under-ibrahim-traore-a-nation-in-transformation/